«نه» بزرگ بانک‌ها به صنایع کوچک
تاریخ انتشار: ۲۱ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۴۳۹۴۹۲
پژوهش‌های اخیر بانک جهانی نشان می‌دهد واحدهای صنعتی کوچک و متوسط یا همان SMEها می‌توانند نقش مهمی در اشتغال‌آفرینی و افزایش درآمد ملی کشورهای توسعه‌یافته ایفا کنند.
بنا بر آمار ارائه‌شده ازسوی سازمان صنایع کوچک ۹۲ درصد صنایع ایران در دسته صنایع کوچک جای می‌گیرند؛ از این رو فراهم کردن زمینه‌های رشد آنها باید در اولویت قرار بگیرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
یکی از گلایه‌های همیشگی سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران، توجه کمتر بانک‌های کشور به صنایع کوچک در پرداخت تسهیلات بوده است. ۹۳ درصد شهرک‌های صنفی کشور دارای واحدهای خرد با اشتغال کمتر از ۵۰ نفر هستند و در مقابل ۴۳ درصد اشتغال کشور متعلق به واحدهای صنعتی کوچک و متوسط است. در صنعت بانکداری ما طیف متنوعی از فعالیت‌ها تحت عنوان اقدامات بانکداری اجتماعی معرفی شده است. بانک‌های اجتماعی تلاش می‌کنند در فعالیت‌هایی سرمایه‌گذاری کنند که موجب بهبود شرایط کل جامعه می‌شود. سرمایه‌گذاری‌های باثبات و روش‌های وام‌دهی از جمله مواردی هستند که این بانک‌ها به کار می‌گیرند تا کیفیت زندگی اجتماعی را افزایش داده و در تامین مالی صنایع کوچک نقش مهمی را ایفا کنند. گرچه طی سالیان اخیر بانک‌ها در این زمینه مشارکت کرده‌اند، اما بانکداری اجتماعی رویکردی نوین در رشد صنایع کوچک است که باتوجه به سهم صنایع کوچک از منابع بانکی به‌نظر می‌رسد بانک‌ها موفقیت چندانی در این بخش ندارند.
صنایع کوچک حمایت مالی نمیشوندطهمورث لاهوتی اشکوری، معاون صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران در گفت‌وگو با صمت، با اشاره به برنامه‌های وزارت صمت در زمینه احیای واحدهای صنعتی راکد، گفت: احیای واحدهای راکد یکی از اصلی‌ترین پروژه‌های وزارت صمت است و در سال‌های اخیر با پرداختن بیشتر به مشکلات واحدهای صنعتی، تلاش کردیم آمار تعطیلی واحدهای صنعتی کوچک را کم کنیم.
وی توانایی بازفعال‌سازی شهرک‌های صنعتی در سال را حدود ۲ هزار واحد دانست و تصریح کرد: در ۳ سال گذشته بنا به آمار سازمان صنایع کوچک رکود و تعطیلی واحدهای صنعتی نسبت به گذشته حدود ۱۶ درصد کاهش پیدا کرده است.
این مقام مسئول با تاکید بر اینکه صنایع کوچک بیش از صنایع بزرگ نیازمند حمایت‌های بانکی هستند، اضافه کرد: بسیاری از صنایع بزرگ امکان تامین مالی از طریق بازار سرمایه را دارند و به‌راحتی می‌توانند از طریق بازار سرمایه منابع مالی خود را تهیه کنند؛ این در حالی است که امکان ورود به بورس و فرابورس برای صنایع کوچک و متوسط وجود ندارد.
وی با بیان اینکه صنایع کوچک از طریق سیستم بانکی تامین مالی می‌شوند، تصریح کرد: نظام بانکی ایران، چندان راغب به پرداخت تسهیلات به صنایع کوچک نیست، چراکه ریسک بازپرداخت تسهیلات پرداختی به این صنایع به نسبت صنایع بزرگ بیشتر است؛ از این‌رو ترجیح می‌دهد تسهیلات را به حوزه بازرگانی یا صنایع بزرگ بدهد تا دیگر دغدغه برگشت پول را نداشته باشد.
به‌گفته معاون صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی، بسیاری از واحدها برای اخذ تسهیلات به بانک‌ها مراجعه می‌کنند اما ازآنجایی‌که فرآیند اخذ وام پیچیده، دشوار و زمان‌بر است، از دریافت وام پشیمان می‌شوند. متاسفانه همکاری‌های لازم برای پرداخت تسهیلات به بنگاه‌های کوچک ازسوی بانک‌ها دیده نشده است.
لاهوتی اشکوری میانگین عدد سرمایه در گردش صنایع کوچک و متوسط را حدود ۵ میلیارد تومان اعلام کرد و افزود: تسهیلات قابل‌پرداخت به صنایع کوچک حدود ۳ تا ۱۰ میلیارد تومان است که بی‌تردید پرداخت این میزان از تسهیلات به بنگاه‌ها ازسوی بانک‌ها سخت و دشوار نیست، اما همان‌گونه که اشاره کردم بانک‌ها در صورت داشتن منابع ترجیح می‌دهند با واحد صنعتی بزرگ طرف حساب شوند.
فرآیند کوتاه‌مدت اشتغال‌آفرینی در صنایع کوچکمعاون صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران با اشاره به میانگین عدد سرمایه‌گذاری برای واحدهای کوچک، افزود: یک واحد صنعتی کوچک با حدود ۱۵ میلیارد تومان سرمایه راه‌اندازی می‌شود و با سرمایه در گردش سالانه ۵ میلیارد تومان می‌تواند حداقل برای ۲۱ تا ۲۲ نفر اشتغال ایجاد کند.
این مقام مسئول با بیان اینکه عدد درخواست وام ازسوی صنایع کوچک کم است، تصریح کرد: به‌نظر می‌رسد چارچوب‌هایی که بانک مرکزی برای پرداخت تسهیلات به صنایع کوچک تعریف کرده باید تغییر کند و بخشی از منابع مالی بانک‌ها در قالبی الزام‌آور به واحدهای خرد، کوچک و متوسط تخصیص داده شود.
وی با تاکید بر اینکه اشتغال‌آفرینی در واحدهای کوچک و متوسط در یک فرآیند زمانی کوتاه‌مدت محقق می‌شود، افزود: دوره بازگشت سرمایه در صنایع کوچک کوتاه است؛ در نتیجه در زمان کمتری می‌توان به هدف‌های مطلوب دست پیدا کرد. درست است که در سال‌های اخیر با هدف مهار تورم سیاست‌های انقباضی در سیستم پولی و بانکی دنبال می‌شود، اما پرداخت تسهیلات به واحدهای صنعتی کوچک نه‌تنها موجب تورم نخواهد شد، بلکه زمینه‌های رشد تولید را نیز فراهم خواهد کرد.
لاهوتی اشکوری تعداد واحدهای صنعتی بزرگ در کشور را حدود ۳ هزار واحد دانست و گفت: اگر تعداد اشتغال در یک واحد تولیدی بالای ۱۰۰ نفر باشد، آن واحد جزو صنایع بزرگ محسوب می‌شود. حمایت از واحدهای صنعتی کوچک و متوسط در نهایت به رشد تولید، توسعه اقتصاد و ایجاد اشتغال کمک خواهد کرد.
این مقام مسئول در پاسخ به این پرسش که آیا بانک‌ها شرایط ویژه‌ای در زمان بازپرداخت تسهیلات برای واحدهای کوچک و متوسط در نظر می‌گیرند؟ بیان کرد: نظام بانکی باید برای صنایع کوچک ساختار مستقلی تعریف کند. بانک صنایع کوچک در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته ایجاد شده که کارویژه اصلی آن سرویس دادن به SMEهاست، اما در ساختار پولی و بانکی ایران حمایتی برای این صنایع دیده نشده است.
وی در ادامه افزود: بانک‌ها در زمان دریافت وثیقه از صنایع کوچک نیز سختگیری‌های زیادی انجام می‌دهند؛ از این رو بخشی از نیاز وثیقه‌ای آنها از طریق صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک تامین می‌شود تا از این طریق واحدهای صنعتی بتوانند با شرایط آسان‌تر وثیقه را تهیه و تسهیلات را دریافت کنند. البته باید میزان سرمایه صندوق ضمانت سرمایه‌گذاری صنایع کوچک افزایش پیدا کند تا بتوان در شرایط تورمی حمایت بیشتری از صنایع کوچک کرد.
نقش کمرنگ صنایع کوچک در ناترازی بانکهامحمدمهدی شکورزاده، رئیس انجمن قطعه‌سازان خراسان رضوی در گفت‌وگو با صمت، با بیان اینکه واحدهای صنعتی کوچک برای ادامه روند تولید به نقدینگی نیاز دارند، گفت: از سال گذشته تا امروز نرخ مواد اولیه حدود ۱۰۰ درصد افزایش یافت؛ بنابراین اگر تولیدکنندگان بخواهند نرخ تولید را ثابت نگه دارند باید منابع مالی را ۱۰۰ درصد افزایش بدهند.
وی با اشاره به ابزارهای دیگر بانک مرکزی برای تامین منابع مالی صنایع، افزود: بورس از جمله ابزارهای مهم تامین مالی واحدهای صنعتی شناخته شده، اما از آنجایی‌که سرعت استفاده از ابزارها برای واحدهای صنعتی کوچک کم است، همچنین معضل عدم تامین نقدینگی پیش روی استفاده‌کنندگان از این ابزارهاست، راهی جز سیستم بانکی برای تامین منابع واحدهای تولیدی کوچک وجود ندارد.
شکورزاده ادامه داد: دولت حجم زیادی وام و اعتبار تکلیفی را به بانک‌ها تحمیل کرده، این در حالی است که منابع مالی بانک‌ها کم است. سهم اعطای تسهیلات به واحدهای صنعتی کوچک در ناترازی بانک‌ها حدود ۳ تا ۴ درصد است و به‌نظر من صنایع بزرگ، ساختمان‌های شیشه‌ای و دولت در ناترازی بانک‌ها بیشتر نقش دارند.
رئیس انجمن قطعه‌سازان خراسان رضوی با بیان اینکه کاهش نقدینگی در واحدهای کوچک و متوسط، منجر به تقلیل تولید شده، گفت: بانک‌ها با همکاری بانک مرکزی به صنایع کوچک از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری وام می‌دهند، این در حالی است که سرمایه‌گذاران اصلی صندوق‌های سرمایه‌گذاری بانک‌ها هستند و این صندوق‌ها اوراق بانک مرکزی را منتشر و وام با سود ۳۲ درصد به واحدهای صنعتی کوچک پرداخت می‌کنند.
وی در پایان تاکید کرد: بانک‌ها موظفند با سود پایین اعتبار به تولیدکنندگان تخصیص بدهند. تسهیلات با سود ۳۲ درصدی دردی از تولید درمان نمی‌کند. به‌نظر می‌رسد می‌خواهند هزینه‌های بانکی را افزایش بدهند و این‌گونه واحد تولیدی به ناچار وام می‌گیرد، اما این دریافت وام جز افزایش تورم و ورشکستگی واحدهای تولیدی هیچ عایدی نخواهد داشت.
ضرورت اصلاح ساختار اقتصادیساختار اقتصاد ایران به‌گونه‌ای است که صنایع بزرگ حدود ۲۰ درصد ظرفیت‌‌های بالقوه صنعتی‌ـ‌تولیدی ایران را به‌خود اختصاص داده و ۸۰ درصد مابقی مربوط به صنایع کوچک و متوسط است، با این حال گرچه آماری از میزان تسهیلات صنایع بزرگ در دست نیست، اما بررسی آمارهای بانک مرکزی ایران نشان می‌دهد طی سال‌های گذشته از کل تسهیلات نظام بانکی کشور، کمتر از ۶ درصد آن در اختیار صنایع کوچک و متوسط قرار گرفته است. اهمیت صنایع کوچک و متوسط در کشور به‌دلیل این است که این بنگاه‌ها در مجموع به‌لحاظ تعدادی، بیش از ۸۰ درصد از بنگاه‌های موجود کشور را تشکیل می‌دهند و در بخش اشتغال نیز ۱۹.۳ میلیون نفر از ۲۴ میلیون شاغل کشور (سهم ۷۹ درصدی از کل اشتغال کشور) را در خود جای داده‌اند. این بنگاه‌ها که کلید عبور از شرایط‌های تحریمی و فشارهای خارجی بوده و همچون شرکت‌ها و بنگاه‌های بزرگ تحت‌تاثیر مسائل بیرونی و بحران‌های اقتصادی نبوده‌اند، درحال‌حاضر با بی‌مهری اعمال‌شده در کشور در وضعیت نامطلوبی قرار گرفته‌اند. یکی از موارد مهم مربوط به این بخش، تامین مالی و تسهیلات پرداختی به آنهاست که در مقایسه با بنگاه‌های بزرگ رقم خاصی محسوب نمی‌شود.فعالان اقتصادی معتقدند این بخش اقتصاد، نیازمند حمایت دولت و سیستم بانکی است؛ حمایت‌هایی که تا به حال به‌خوبی انجام نشده، چراکه با رونق در بازار سهام و همچنین بالا رفتن ذخایر بانکی، سیاست‌گذاران می‌توانستند در تامین مالی هر دو این بخش بزرگ از اقتصاد ایران کمک کنند که به هر روی تا به حال این اقدام صورت نگرفته است.
سخن پایانیکاهش نقدینگی، نیاز واحدهای صنعتی به تسهیلات بانکی را افزایش داده است. با اینکه بانک‌ها، به‌عنوان تامین‌کنندگان منابع مالی واحدهای صنعتی شناخته شده‌اند، تمایل ندارند وام به واحدهای صنعتی کوچک پرداخت کنند. کارشناسان بر این باورند که بانک‌ها ترجیح می‌دهند تسهیلات را به واحدهای صنعتی بزرگ بدهند، چراکه این واحدها در بازپرداخت وام مشکلی ندارند.
منبع:صمت نیوز
آیا این خبر مفید بود؟نتیجه بر اساس رای موافق و رای مخالف
منبع: خبرگزاری برنا
کلیدواژه: اقتصاد صنایع تسهیلات حمایت مالی صنایع کوچک و شهرک های صنعتی واحدهای صنعتی کوچک و متوسط واحدهای صنعتی کوچک صنایع کوچک و متوسط پرداخت تسهیلات کوچک و متوسط میلیارد تومان صنایع کوچک سرمایه گذاری نظر می رسد واحدهای کوچک صنایع بزرگ تامین مالی منابع مالی بانک مرکزی بانک ها بنگاه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.borna.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری برنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۴۳۹۴۹۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
5 چالش اصلی کسب و کارهای کوچک
عصر ایران / مدرسه کار و کسب ؛ دکتر علیرضا داداشی - راه اندازی یک کسب و کار کوچک، ایده ای است که طرفداران زیادی دارد. بعضی از صاحبان مشاغل گوناگون استخدامی یا فعالان بازار که تجربه شکست یا عدم موفقیت کافی را داشته اند، کسانی که مایل نیستند کارمند و زیرمجموعه شخص دیگری باشند، جوانان صاحب ایده، بازنشستگان و یا خانم های خانه دار تعدادی از این علاقه مندان راه اندازی کسب و کار کوچک و شخصی هستند.
با توجه به شرایط فعلی اقتصاد و بازار کار، به نظر می رسد که الان زمان مناسبی برای راه اندازی چنین کسب و کاری باشد.
واقعیت این است که تقریبا همیشه زمان مناسبی برای رفتن به سمت این علاقه مندی است.
چالش های اصلی کدامند؟اگر صاحب یک کسب‌وکار کوچک هستیم یا قصد راه‌اندازی کسب‌وکار خود را داریم، درک مسائل منحصربفردی که کسب و کارهای کوچک با آن مواجه هستند می تواند به ما کمک کند تا موفق تر شویم.
واقعیت این است که ورای علاقه مندی و ایده پرداز بودن و دغدغه داشتن، تعدادی چالش وجود دارد که احتمالاً در این مسیر با آنها روبرو خواهیم شد. بنابراین، قبل از اینکه به جلو برویم، باید از مسائلی که ممکن است ما را غافلگیر کنند آگاه باشیم.
من در اینجا پنج مورد از رایج‌ترین چالش‌هایی که ممکن است با آنها روبرو شویم، را تشریح می کنم.
هیچ چیز مانند مشکلات پولی نمی تواند یک کسب و کار را متوقف کند. به ویژه برای مشاغل کوچک این یک چالش اساسی است. عجیب نیست که ببینیم بسیاری از شرکت‌های بزرگ جریان نقدی کافی برای پیگیری حقوق و دستمزد و روشن نگه داشتن چراغ کسب و کارشان دارند، اما، کسب‌وکارهای کوچک اغلب در وضعیت کمتر با ثباتی هستند.
اگر یک مشتری بزرگ ما به هر دلیل نتواند پرداختی انجام دهد، کسب و کار کوچک ما ممکن است نتواند حتی از عهده پرداختن قبض های خود بربیاید. داستان های زیادی وجود دارد که صاحبان مشاغل کوچک از حقوق خود صرف نظر می کنند تا حقوق کارمندان و فروشندگان خود را بپردازند.
متأسفانه، داستان‌های زیادی از شکست کسب‌وکارهای کوچک به دلیل کمبود بودجه وجود دارد.
2-کمبود زماناین سوال همیشه و از همه افراد جای پرسیدن دارد که آیا شما مالک کسب و کار هستید یا بخشی از آن؟
برای صاحبان مشاغل کوچک، پاسخ اغلب هر دو است.
ما مسئول اجرای طرح‌های تجاری و برنده شدن در کسب‌وکار جدید هستیم، اما ممکن است خودمان به تلفن‌ها هم پاسخ دهیم، مدارک را هم بایگانی کنیم، شخصاً با فروشندگان هم وارد مذاکره و معامله شویم.
هرچه کسب و کار ما کوچکتر باشد، احتمالاً وظایف بیشتری برعهده خواهیم داشت. مدیریت این تنگنای زمانی می‌تواند دشوار باشد و باعث شود ناخواسته بخشی از مسائل مهم کاری مورد غفلت واقع شوند.
با اینکه تعداد کسب وکارهای کوچک در ایران کم نیست، اما، همچنان تامین نیروی انسانی مجرب، شایسته، توانا و سخت کوش یکی از چالش های پیش روی بنگاه های کوچک است.
در بسیاری از موارد، بسته حقوق و مزایای کسب و کار کوچک ما نمی تواند با آنچه شرکت های بزرگ ارائه می دهند رقابت کند. علاوه بر این، در حالی که مشاغل بزرگ می توانند افراد را برای یک کار خاص استخدام کنند، در بنگاه های کوچک ممکن است به کارمندانی نیاز داشته باشیم که هر کدام بتوانند چندین کار را انجام دهند.
همچنین احتمالاً به افرادی نیاز داریم که ویژگی های شخصیتی خاصی برای موفقیت در محیط کسب و کار کوچک ما داشته باشند، در حالی که این نوع کسب و کار معمولا با تغییرات زیاد مواجه است و تغییر در آنها امری رایج است. چگونه می توانیم مرتباً به این نوع افراد دسترسی داشته باشیم؟
این عوامل می تواند یافتن کارمندان مناسب را چالش برانگیز کند.
4-مشکلات ایجاد تعادل بین رشد و کیفیتدر کسب و کارهای کوچک این یک داستان رایج است:
یک روز ما در حال جشن گرفتن یک مشتری بزرگ هستیم و روز دیگر در تلاش هستیم تا با نیازهای مشتری جدید همراه شویم.
در بسیاری از موارد، ما باید بین ساعات طولانی کار کردن خودمان و کارمندان مان یا یافتن راه‌هایی برای کاهش دادن زمان کار (مثلا به ضرورت رعایت صرفه جویی در هزینه ها)، دست به انتخاب بزنیم.
برای مشاغل کوچک، رشد اغلب با دردسرهای فزاینده همراه است.
هیچ راه حل عالی وجود ندارد.
به این معنی که در نهایت، ما باید بتوانیم راهی برای پیش برد کارها بدون آسیب رساندن به کسب و کار خود یا با حداقل آسیب احتمالی به آن بیابیم.
5-مشکلات متعدد وببازاریابی در مشاغل کوچک با مشکلات متعددی مواجه است؛ تبلیغات رسمی گران است و تبلیغات دهان به دهان آهسته.
اینترنت می تواند فرصت‌هایی را برای یافتن مشتریان فراهم کند، اما بسیاری از کسب‌وکارهای کوچک از حضور آنلاین خود به اندازه کافی بهره نمی برند.
احتمالاً می دانیم که به یک وب سایت نیاز داریم، اما آیا وضعیت سئوی سایت ما بهینه است؟ آیا از طراحی واکنش گرا استفاده می کنیم؟ آیا سایت ما ابزاری برای فروش است یا تنها یک بیلبورد آنلاین داریم؟ آیا حواس مان هست که وب سایت تنها بخشی از حضور آنلاین ما را پوشش می دهد؟ حضورمان در سایر رسانه های اجتماعی مانند فیس بوک و توییتر و ابزارهای داخلی چگونه است؟ سایت و شبکه های اجتماعی ما، چه ابزاری برای یافتن مشتری ناراضی و شنیدن صدا و ارائه پاسخ به او در اختیارمان قرار می دهد؟ و ... سوالات متعدد دیگرکسب و کارهای بزرگ دارای بخش‌های مجزا و پر کارمندی برای فعالیت‌های آنلاین خود هستند، اما در کسب وکارهای کوچک اغلب داریم تلاش می کنیم خودمان را با امکانات -گاه- حداقلی که در اختیار داریم همگام کنیم.
داشتن یک کسب و کار کوچک می تواند فوق العاده مفید باشد و هر چالشی هم در این مسیر رخ بنمایاند، راه حل های متعددی دارد. برای موفقیت در کسب و کار کوچک خود، باید برای چالش هایی که با آن روبرو خواهیم شد آماده باشیم.
بدون شک ما می توانیم بخشی از توانایی های حل چالش را خودمان برای خودمان فراهم کنیم.
آموزش: ما می توانیم مهارت‌هایی را که برای اجرای موفقیت‌آمیز یک کسب‌وکار کوچک نیاز داریم، بیاموزیم. دست کم در ابتدای راه اندازی کسب و کار، به دلایلی از جمله کمبود بودجه و کمبود نیروی متخصص، باید بتوانیم خودمان گلیم مان را آب بیرون بکشیم. آموزش می تواند به ما کمک کند تا کمی، و فقط کمی راحت تر به جایی که می خواهیم برویم برسیم. تجربیات دیگران: استفاده از تجربیات دیگران راه دیگری است که شناختی نه کامل وکافی، اما، قطعا مفید در اختیار ما قرار خواهد داد. گرچه بهتر است از تجربیات کسانی استفاده کنیم که سابقه راه اندازی کسب وکاری شبیه به کسب وکار ما را داشته اند، یا چنین کسب و کاری را مدیریت کرده اند، ولی معنای این سخن این نیست که تجربیات بانیان کسب و کارهای غیر مشابه مفید نخواهد بود. مهم این است که ما اهل آموختن باشیم و بتوانیم از آنچه می بینیم و می شنویم، برای خودمان توشه ای بیندوزیم.
_____________________________________________ * دکتر علیرضا داداشی
نویسنده و مدرس مدرسه کار و کسب عصر ایران
- دکترای مدیریت بازاریابی
- مدیر و بنیانگذار گروه «مشاوره، آموزش و تحقیقات بازار خوشه‌چین»
- مشاور کسب و کارهای نوپا، کوچک و متوسط
- پژوهشگر بازار و کسب‌و‌کارها
- نویسنده بیش از ۴۰ مقاله در فروش و بازاریابی
- مولف کتاب: بیست گفتار فروش و بازاریابی- کتاب همراه فروشندگان و بازاریابان
-بازرس اصلی انجمن علمی مدیریت کسب و کار ایران
کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: نارضایتی کارکنان و راهکارهایی برای مدیریت آن مدیر ذره بینی باشیم یا خیر؟ چگونه کارمندانی با انگیزه داشته باشیم؟
هیجان ستاره بایرن: چی بهتر از بازی با رئال!